دنیای سینما در سالی که گذشت
در ابتدای سال ۲۰۱۱ هستیم. ۲۰۱۰ سال خوبی برای دنیای سینما بود. وقتی از تحولات سینما در سال ۲۰۱۰ حرف میزنیم، از فناوری سهبعدی به عنوان یکی از مهمترین تحولات این سال در دنیای سینما باید یاد کنیم. به قول راجر ایبرت، سینما هر وقت که در برابری با پخشکنندههای خانگی قرار گرفته، امکان تازهای آورده تا همچنان برتریاش را حفظ کند و البته دلیلی برای رفتن به سینما وجود داشته باشد. پخشکنندههای سه بعدی خانگی هنوز راه زیادی دارند تا به کیفیت و جذابیت تماشای فیلم سه بعدی در سالن سینما برسند. آلیس در سرزمین عجایب، شرک برای همیشه، داستان اسباببازی ۳، Step Up و پیرانا تنها تعدادی از سهبعدیهایی هستند که در ۲۰۱۰ به نمایش درآمدند و اغلب فروش خیلی خوبی داشتند. هرچند برخی از کمپانیها و فیلمسازان نیز از روی طمع برای استفاده از اقبال و کنجکاوی عمومی نسبت به فیلمهای سهبعدی به سراغ آن آمدند و فیلمهای ضعیفی هم ساختند.
اما اگر از تاثیرات سهبعدی بر دنیای سینما بگذریم، در سال ۲۰۱۰ فیلمهای خوبی به نمایش درآمدند. با احترام نسبت به فیلمهایی چون جزیره شاتر اسکورسیزی، نویسنده در سایه پولانسکی، شبکه اجتماعی فینچر و خیلی فیلمهای خوب دیگر، به نظر من «تلقین» کریستوفر نولان بهترین و چالشبرانگیزترین فیلم سال بود. فیلمی که حتی بازیگر نقش اولش یعنی لئوناردو دیکاپریو هم زمان زیادی صرف کرد تا با فضا و محیطش آشنا شود.
با این که در سال گذشته بیشتر تمرکز من روی سینمای ایران بود ولی سعی کردم فیلمهای مهم هالیوود و سینمای جهان را هم ببینم و در میان فیلمهایی که دیدم، نمیتوانم حیرت و شگفتی خود را از تماشای اثری به عظمت «تلقین» پنهان کنم. (قبلا درباره تلقین یا همان سرآغاز در اینجا و اینجا نوشتهام) برای دوستداشتن و بزرگدانستن «تلقین» دلایل مختلفی میتوان شمرد که حتما در نقدها نیز به آنها اشاره شده، فقط در اینجا یک نکته دیگر را میخواهم بیاورم:
تلقین فیلم امروز است؛ فیلم سال ۲۰۱۰ است. درامی نیست که در هر بستر زمانی و مکانی قابل روایت باشد؛ بلکه با فناوری و پیشرفتهای عصر خودش پیوند دارد. شاید به همین دلیل باشد که برخی از منتقدان تلقین را دوست ندارند. چون فیلم و داستان به شدت امروزی است و قابل قیاس با آثار کلاسیک سینما نیست. شاید نزدیکترین فضا به تلقین را پیش از این در ماتریکس دیده باشیم؛ اما به راستی تجربه تماشای تلقین و غرقشدن در دنیای آن، تجربهای منحصربهفرد و تازه است. امیدوارم در اسکار به این فیلم بیتوجهی نشود. هرچند که تلقین از آن دسته فیلمهایی است که هرچه بیشتر بگذرد، بیشتر طرفدار پیدا میکنند.
پیشرفت و توسعه بیشتر فناوری سهبعدی اولین پیشبینیای است که میتوان برای ۲۰۱۱ داشت. اما آیا این پیشرفت باعث افول دوبعدیها خواهد شد؟ یعنی از این به بعد همه باید سهبعدی بسازند تا بفروشند؟ این سوالی است که در سال ۲۰۱۱ به جواب آن خواهیم رسید.